Wethouder Martijn Balster van Den Haag wil dat Westlandse en Haagse uitzendbureaus worden gedwongen om financieel bij te dragen aan fatsoenlijke huisvesting van arbeidsmigranten in Den Haag. ‘Het wordt tijd dat zij hun verantwoordelijkheid gaan nemen’, zegt hij tegen mediapartner Omroep West. ‘Degene die de lusten hebben, moeten ook de lasten dragen.’
Ook de gemeente Westland zou een duit in het zakje kunnen doen als het gaat om de huisvesting van arbeidsmigranten in Den Haag, vindt de Haagse woonwethouder. ‘Ik sta voor alle oplossingen open, als er maar iets gebeurt.’ Volgens Balster moet het onderwerp huisvesting van arbeidsmigranten veel hoger op de agenda komen. ‘In 2012 zijn er regionale afspraken gemaakt over het aantal bedden per gemeente: 6000 in totaal. 2000 in Westland, 2000 in Den Haag, 2000 in overige gemeenten. Wij als Den Haag hebben ons aandeel geleverd, maar ik moet concluderen: het Westland niet.’
En het gevolg daarvan is dat van de ruim 50.000 migranten die in Den Haag wonen, een heel groot deel elke dag met busjes naar het Westland wordt verscheept. Om daar te gaan werken. Want goede huisvesting in de tuinbouwgemeente zelf, ho maar. En zo heeft Westland dus vooral de lusten. Wat er in Westland wel echt gerealiseerd is in die acht jaar? Jawel, 320 slaapplekken zijn er gebouwd. Door andere plannen gaat telkens een dikke streep, doordat buurtbewoners of de gemeenteraad niet zitten te wachten op een groep arbeidsmigranten om de hoek.
‘Ordinair verdienmodel’
En ondertussen: zit de grote ‘buur’ Den Haag met de lasten. ‘Met name de wijken en de arbeidsmigranten zelf,’ zegt Balster. Volgens hem ontbreekt het Den Haag aan harde instrumenten om Westland aan haar afspraken te houden. ‘En het is niet alleen de gemeente, het zijn vooral ook Westlandse uitzendbureaus. Zij zijn – uiteraard niet allemaal – de grootste profiteurs. Ze laten mensen hier werken tegen hele lage lonen. Sommigen worden hier in Den Haag gehuisvest voor honderd euro voor een bedje per week in een kamer in zeer slechte staat. Dat is gewoon een ordinair verdienmodel.’
De wethouder wil daarom dat er nieuwe, bindende afspraken komen over de hoeveelheid woonruimte voor arbeidsmigranten tussen de regiogemeenten. ‘En dit moet grotendeels gefinancierd worden door de uitzendbureaus en andere werkgevers,’ zegt Balster. ‘Maar om dit mogelijk te maken, hebben we wel de landelijke overheid nodig. Nu komen uitzendbureaus en het Westland weg met niks doen. Zelfs de provincie kan hen niet dwingen, maar alleen stimuleren om de huisvesting voor arbeidsmigranten te realiseren.’
‘Spierballenpolitiek vanuit Haagse raad’
En dat laatste doet de provincie Zuid-Holland ook. Zij ziet in tegenstelling tot de Haagse wethouder het nut van die bindende afspraken veel minder in. ‘De provincie onderzoekt op dit moment wat de belemmerende factoren zijn om huisvesting van arbeidsmigranten versneld te realiseren’, zegt gedeputeerde Anne Koning. ‘Die weg is wat ons betreft zinvoller dan het zomaar afdwingen van aantallen door de Rijksoverheid.’
Ook de wethouder in Westland denkt dat ‘een wurgcontract vanuit Den Haag’ niet gaat werken. ‘We zijn ons als Westland doordrongen van het feit dat we meer bedden moeten realiseren’, vertelt Albert Abee, woonwethouder in de gemeente Westland. ‘Maar ik vind dat er vanuit de Haagse raad te veel spierballenpolitiek wordt gevoerd. Deze politici zouden zich ook eens moeten verdiepen in Westland. Wáárom is het tot nu toe niet gelukt?’
Vinger aan de pols
Abee vervolgt: ‘Ikzelf kijk – met de nieuwe woonvisie die we hebben vastgesteld – met vertrouwen naar de toekomst dat we die bedden ook gaan realiseren. Ik denk alleen dat we daarin vooral met regiogemeenten moeten samenwerken. Armpje drukken en elkaar dingen afdwingen, dat gaat niet werken. Het kan ook niet bindend zijn. Als er bij ons een bestemmingsplan gewijzigd moet worden, dan gaat daar gewoon de gemeenteraad overheen. En zij bepalen of het doorgaat.’
Financieel bijdragen vanuit Westland lijkt wethouder Abee verloren energie. ‘Glastuinbouw is niet alleen voor Westland een belangrijke motor, maar voor de hele regio. En daar horen gewoon goede slaapplekken voor arbeidsmigranten bij. Daar moeten we vooral onze energie op richten en niet op allerlei verzinseltjes die in de praktijk niet gaan werken.’ Ook de Haagse wethouder Martijn Balster zegt te geloven in de economische kracht van onze, regio. ‘We moeten met elkaar het positieve, constructieve gesprek aangaan, willen we tot een goede oplossing komen. En ik weet ook van mijn collega-wethouder dat het Westland de komende tijd de schouders eronder gaat zetten. Maar ondertussen houd ik wel kritisch vinger aan de pols.’
Uitbuiting
Naast aantallen bedden wil de Haagse wethouder ook dat er wettelijke eisen komen aan de kwaliteit van de huisvesting. ‘De arbeidsmigranten werken hard: maar wel tegen extreem lage lonen en wonen in onze wijken, soms onder erbarmelijke omstandigheden. Dat is gewoon uitbuiting.’ In dat opzicht zitten de twee gemeenten op een lijn. ‘We moeten niet willen dat mensen hier onder slechte omstandigheden wonen. Als we deze mensen hier zo graag willen laten werken dan moeten we dat alleen doen als we hen ook fatsoenlijke huisvesting kunnen bieden. En anders niet’, benadrukt Balster nog maar eens.
De gemeente Den Haag neemt de komende tijd zelf al stappen om de huisvesting van de arbeidsmigranten in de stad te verbeteren. Zo moeten de arbeidsmigranten beter worden geregistreerd om de omvang van de groep in beeld te krijgen. Daarnaast wordt er ook een verhuurvergunning afgegeven, zodat organisaties die arbeidsmigranten uitbuiten beter gevolgd en aangepakt kunnen worden. Balster: ‘Voor dat laatste willen we de Haagse Pandjesbrigade de komende tijd beter en meer gaan inzetten. Maar het belangrijkste is dat er opnieuw vanuit de Rijksoverheid wettelijke eisen moeten komen aan het fatsoenlijk huisvesten van arbeidsmigranten. Waar we de Westlandse uitzendbureaus ook echt aan kunnen houden.’
