Bij de Haagse welzijnsorganisatie Xtra heerst geen ‘angstcultuur’ onder medewerkers en staat het jongerenwerk niet onder invloed van het salafisme. Ook wordt er niet gesjoemeld met bezoekerscijfers. Bovendien zijn de financiën op orde. Wel is er sprake van een grote afstand tussen managers en de werkvloer, zijn relatief veel medewerkers ziek en kunnen de verhoudingen met de gemeente beter. Dat meldt mediapartner Omroep West.
Dat blijkt uit een ruim honderd pagina’s dik onafhankelijk onderzoek naar Xtra. Dat werd in opdracht van de gemeente Den Haag uitgevoerd door een team onder leiding van Pauline Meurs. Zij is hoogleraar Bestuur van de Gezondheidszorg aan het Instituut Beleid en Management van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Aanleiding was een reeks berichten over de situatie bij Xtra.
Zowel de gemeente als Xtra zijn ‘blij’ met de uitkomsten van het onderzoek. ‘De berichtgeving is hard aangekomen bij onze medewerkers. Dat was niet prettig’, zegt Eric Lemstra, de voorzitter van de raad van bestuur van Xtra. ‘Ik ben blij dat nu is gebleken dat dit niet gegrond was.’ De Haagse wethouder Martijn Balster (PvdA, welzijn) wijst erop dat uit het onderzoek duidelijk wordt dat van structurele problemen geen sprake is.
Alarmerende berichten
Xtra is ontstaan na een reeks fusies in het Haagse welzijn. Het is een stichting waaronder bijvoorbeeld Mooi Welzijn (Escamp, Laak en Zoetermeer), Voor Welzijn (Loosduinen, Segbroek, Leidschenveen-Ypenburg, Haagse Hout) en Zebra Welzijn (Centrum) vallen. In de zomer van 2019 verschenen alarmerende berichten over Xtra. Zo zouden jongerenwerkers IS-propaganda tonen in de wijken Transvaal en Schilderswijk. Ook zou de bezoekersadministratie niet in orde zijn en angst heersen onder de werknemers om problemen aan te kaarten.
De publicaties leidden tot vragen in de gemeenteraad. Toenmalig burgemeester Pauline Krikke kondigde daarop aan een onderzoek te laten uitvoeren. Wel maakte zij destijds ook bekend dat in één geval de gemeente ook zeer concrete signalen van de politie had ontvangen over een jongerenwerker met radicaal gedachtengoed. Dat was in januari 2018. Deze informatie is volgens de gemeente direct besproken met Xtra, waarna er afscheid werd genomen van de medewerker.
Radicaal gedachtengoed
Het team onder leiding van Meurs constateert in het rapport dat dat er sinds 2014 vier gevallen zijn gesignaleerd van ‘radicaal gedachtengoed’ bij een jongerenwerker. Maar daarop zou ‘adequaat’ zijn gereageerd. ‘Er zijn geen aanwijzingen aangetroffen dat er – afgezien van deze incidenten – sprake is van een structureel probleem met betrekking tot radicalisering.’
Het onderzoeksteam constateert ook dat de medewerkers over het algemeen positief zijn. Ze hebben ‘gemiddeld genomen’ plezier in hun werk, ervaren een prettige werksfeer en zien ook ruimte om fouten te mogen maken. ‘Er komt uit het onderzoek geen aanleiding naar voren om te spreken van zoiets als een angstcultuur.’ Wel zijn er in het verleden enkele incidenten geweest, stelt het onderzoek. Dat werkt vaak lang door. Ook ervaren medewerkers een afstand tussen de werkvloer en het management. Verder is het ziekteverzuim hoog.
Verhoudingen
De onderzoekers vinden wel dat de verhoudingen met de gemeente beter moeten. Zo hebben de welzijnsorganisaties in de stad contact met heel veel takken en lagen van de gemeente: de wethouders, ambtenaren van meerdere diensten op het stadhuis, medewerkers van stadsdeelkantoren. Dat wordt door én de gemeente én Xtra als ‘verwarrend’ ervaren. Bij de gemeente leeft dan ook nog het idee dat er ‘te weinig grip’ is op de welzijnsorganisaties. Omgekeerd bestaat het gevoel bij Xtra dat het stadhuis zich wel erg richt op details. Dat heeft tot gevolg dat er ‘beperkt wederzijds vertrouwen’ is.
Maar al met al is Meurs duidelijk: ‘We zien een grote organisatie, die actief is op heel veel terreinen, en daar in beginsel goed voor is toegerust. Het onderzoek schetst geen verontrustend beeld.’
Kwetsbare mensen
Lemstra van Xtra zegt heel blij te zijn dat het onderzoek er nu is en met de conclusies. ‘Onze medewerkers staan elke dag klaar om kwetsbare mensen te helpen. Die publicaties hebben wel wat gedaan. Nu kunnen we daar een streep onder zetten en vooral vooruit kijken.’ Zo zegt hij ‘volle aandacht’ te hebben voor het ziekteverzuim en de relatie tussen het management en de werkvloer. Daarnaast komt er binnenkort een experiment waarbij wordt onderzocht hoe mensen het werk van Xrta ervaren.
De titel van het rapport is: ‘Verhoudingen verhelderen’. Dat is dan ook precies wat moet gebeuren, aldus Meurs. De relatie tussen gemeente en de welzijnsorganisaties moet beter.
Aan de slag
Volgens wethouder Balster is dat waar hij komende tijd mee aan de slag wil. Het stadsbestuur werkt aan een nieuwe visie op het welzijnswerk, die over een paar maanden verschijnt, aanbeveling uit het onderzoek kunnen daarbij worden gebruikt. Verder wil hij werken aan het verbeteren van de ‘vertrouwensrelatie’.
Een van de conclusies is bijvoorbeeld dat de verhouding tussen de gemeente en de welzijnsorganisaties soms lastig is. Dat herkent Balster ook. ‘Aan de ene kant wil je wijkgericht, kleinschalig opereren en voeling houden met wat er in de buurten en wijken gebeurt. Aan de andere kant wil je het ook zakelijk aansturen. Dat is wel puzzelen. Daarover moeten we goede gesprekken voeren.’
Proef
Een van de dingen die in de toekomst zeker gaat gebeuren, zegt de wethouder, is dat een succesvolle proef in een aantal wijken waarbij de verschillende bewoners en organisaties samen aan tafel zitten, definitief beleid wordt. ‘Dat gaan we in de hele stad doen.’
Wethouder Balster: ‘Ik zie een paar heel goede aanknopingspunten om nu mee aan de slag te gaan. Het welzijnswerk is in deze tijden belangrijker dan ooit om bijvoorbeeld eenzaamheid te voorkomen en jongeren te begeleiden.’
