Na de val van het kabinet Rutte-III had er een tussenkabinet moeten komen, in plaats van het huidige demissionaire kabinet. Dat stelde VVD-coryfee Jozias van Aartsen zaterdag in het politieke radioprogramma Spuigasten op Den Haag FM.
‘De hybride, onduidelijke situatie die we nu hebben van een demissionair en missionair kabinet… Het heeft iets Lubberiaans: je bent zowel missionair als demissionair. Dat kan natuurlijk eigenlijk niet’, zei hij. ‘Mooier zou zijn geweest – maar ik snap wel waarom men dat niet heeft gedaan, staatsrechtelijk juister – wanneer er een tussenkabinet met volle verantwoordelijkheid ten opzichte van de Kamer zou staan. Die situatie hebben we nu niet en een demissionair kabinet neemt nu forse besluiten.’
Met een tussenkabinet zou de verhouding tussen de Tweede Kamer en het kabinet volgens Van Aartsen ‘weer helder’ zijn. ‘Verkiezingen kun je best voorbereiden in een demissionaire periode, dat is zo vaak gebeurd. Maar de coronabestrijding, dat vergt forse maatregelen, zoals bijvoorbeeld de avondklok.’
Van Aartsen was in het radioprogramma te gast naar aanleiding van het debat over de toeslagenaffaire. In het debat sprak de Kamer ook over de zogeheten Rutte-doctrine. De Rutte-doctrine verwijst naar de visie van minister-president Mark Rutte dat interne discussies tussen ambtenaren onderling en met bewindspersonen niet gedeeld hoeven te worden met journalisten en met de Tweede Kamer. Volgens Rutte is dit om vrijuit te kunnen discussiëren zonder bang te hoeven zijn om aangekeken te worden op onverstandige ideeën. Critici verwijten dat dit bijdraagt aan een cultuur van verhullen en misleiden.
Maar de VVD-coryfee ziet het niet als een ‘Rutte-doctrine’. ‘De zogeheten Rutte-doctrine zou je beter Kok-doctrine kunnen noemen – of zelfs Biesheuvel-doctrine. Want het heeft te maken met vermenging die opgetreden is tussen de Wob en het beroemde artikel 68 van de Grondwet.’
De oud-VVD-bestuurder was ook kritisch op de rol van de Tweede Kamer. Hij legde een patroon bloot: ‘Er is een probleem ergens en dat gaan we dan keihard aanpakken. Als je als Kamerlid niet om de andere week geschokt bent, dan doe je je werk niet goed.’ Zijn advies aan de politici op het Binnenhof: ‘Analyseer nou eens goed.’
